Światło sztuczne zastane – ćwiczenie fotograficzne na styczeń

Zaczynamy się interesować fotografią, pełni dobrych chęci i motywacji zaczynamy nowy rok, chcąc ćwiczyć nowe aspekty fotografii, robić dzieciom tysiące zdjęć i… zaczyna się problem. Na pewno zgadliście jaki: brak światła! Latem nawet słabym aparatem możemy zrobić zdjęcia pięknej jakości. W zimę długie wieczory spędzamy wewnątrz przy sztucznym świetle żarówek. Nasze oczy mają świetną zdolność adaptacji i przy mniejszej ilości światła (w porównaniu do światła słońca) nadal widzimy jak w dzień. Dopiero, gdy zaczynamy robić zdjęcia, zauważamy, jak mało światła ma aparat. Zdjęcia wychodzą albo za ciemne, albo zbyt poruszone, albo bardzo słabej jakości i do tego żółte od barwy światła żarówek. W takim razie na styczeń stawiamy Wam ambitne wyzwanie: fotografia przy zastanym świetle sztucznym. 

Od razu się przyznam, że niestety sama zazwyczaj unikam takich zdjęć. Powtarzam wymówki typu: „Jest za ciemno” lub „wyjdzie brzydko, bo jest brzydkie światło”, więc to także duże wyzwanie dla mnie i trochę mi się zeszło, żeby pozbierać wskazówki, jak fotografować. Mam nadzieję, że pomogą i mi, i Wam nie rezygnować z fotografowania po zmroku.

1. Wyłącz lampę wbudowaną w aparat. 

Błyskanie lampą w twarz to płaskie, przepalone (za jasne) twarze z mocnym cieniem sylwetki, podczas gdy całe tło jest z kolei zbyt ciemne. Zdjęcia wyglądają bardziej naturalnie, jeśli doświetlamy lampą skierowaną w innym kierunku, wtedy światło odbije się i rozproszy. Do tego trzeba lampy zewnętrznej, ale my chcemy, żebyście w tym miesiącu ćwiczyli zdjęcia bez doświetlania dodatkową lampą fotograficzną. Przekonacie się, że tak też stworzycie piękne zdjęcia, gdy „nie ma” światła!

2. Ustaw wysokie ISO. 

Wysokie ISO oznacza ziarniste zdjęcie z szumami na zdjęciu. Im bardziej profesjonalny aparat, tym zrobi lepszej jakości zdjęcia przy wysokim ISO. ALE: nie bój się szumu na zdjęciach – wcale nie musisz zbierać na najdroższy aparat. Ziarniste zdjęcie dodaje zdjęciom reportażowego, dokumentalnego efektu. Zdjęcia wyglądają na bardziej szczere, prawdziwe. Taka prawdziwość często bardziej porusza widza niż wymuskane zdjęcie. Fotografuj na najmniejszej przysłonie i możliwie najniższym czasie, co wpuści więcej światła. Do tematu czasu migawki jeszcze wrócę, bo manipulacje czasem dadzą nam dużo możliwości.

3. Wykorzystaj światło lamp, które dają interesujące kształty światła.

Porozglądaj się po domu, wyłącz część lamp i zobacz, jakie ciekawe cienie powstają przy włączonych lampach – sprawdzą się zwłaszcza lampy boczne (stojące lub na komodzie), kinkiety. Ile lamp, tyle możliwości. Podobnie ciekawe kontrasty światła i cienia powstaną, gdy zapalisz światło w jednym pokoju, a zgasisz w przedpokoju. 

4. Poszukaj dramatycznego, kontrastowego światła.

Nie bój się oświetlić tylko jednego fragmentu zdjęcia, a pozostałą część kadru pozostawić w ciemności. Tylko przypilnuj prawidłowej ekspozycji, tego, by bohater zdjęcia był prawidłowo oświetlony – przede wszystkim nie za ciemny, ale też nie przepalony. Ustaw ekspozycję manualnie, zmierz pomiarem punktowym w oświetlonym fragmencie kadru. 

5. Obserwuj cienie – kontrastowe światło mogą stworzyć intrygujące i ciekawe cienie. Pobawcie się w teatr cieni razem ze swoimi modelami!

6. Doświetl twarze ekranem – tablet, komputer, telefon, telewizor pięknie doświetlą twarz. Wyczekaj na zabawny moment w bajce, może złapiesz na zdjęciu wybuch śmiechu?

7. Wykorzystaj wszystkie inne źródła sztucznego światła, nie tylko lampy. Przykłady:

• latarka
• otwarta lodówka
• światło w piekarniku
• owietlenie nad blatem w kuchni i inne oświetlenie punktowe
• w okresie świątecznym – światła choinkowe
• świeczki, na przykład na torcie
• ogień w kominku

8. W zależności od rodzaju żarówek, różna będzie temperatura barwy światła – uważaj więc, żeby balans bieli ustawiony w aparacie był w miarę prawidłowy, a zdjęcie nie za żółte.

Dużo jest różnych żarówek, ale zazwyczaj balans bieli żarówek to około 2500-3000 w skali Kelvina, podczas gdy fotografia w  w świetle słońca to około 5000-6000 K. Jeżeli zdjęcie w świetle żarówek ma balans bieli w skali 4000 K czy więcej, to zdjęcie będzie zbyt żółte. Można to poprawić w obróbce, ale można też ustawić prawidłowy balans bieli w aparacie podczas fotografowania.

9. Wydłuż czas naświetlania

Czy wiesz, że możesz zrobić zdjęcie o niskim ISO przy małej ilości światła, a mimo to nadal prawidłowo je doświetlić? Wystarczy wydłużyć czas naświetlania. (Tu znajdziesz tutorial o czasie naświetlania).
Zrób zdjęcie statycznej scenie na długim czasie – koniecznie postaw aparat na statywie lub stabilnej powierzchni. Zrób zdjęcie śpiącemu dziecku lub innej nieruchomej sceny (rozrzuconych zabawek, ubrań… cokolwiek, co opowiada historię Twojej rodziny)

Dodatkowe zadania dla zaawansowanych:

10. W przypadku niskiego czasu w fotografii dynamicznej sceny, osoby będą poruszone – może zrobisz zdjęcie z celowym rozmyciem ruchu? W tym przypadku nadal pamiętaj o statywie. Idealnie ostra scena wnętrza, a w środku biegające dzieci – „rozmazane” np. na czasie 1/30 lub dłuższym.

11. Wyjdź na dwór! Wybierz się z aparatem i rodziną na spacer po zmroku. Poszukaj ciekawych kształtów lamp ulicznych, ogrodowych, świateł samochodów, zapalonych świateł okien w blokach i domach. Może sfotografujesz swój dom lub mieszkanie z zewnątrz (choćby z balkonu) przez okno z rodziną krzątającą się po domu lub siedzącą przy stole?

Czekamy na Wasze zdjęcia!

Kilka słów o rocznym projekcie ćwiczeń fotograficznych 

W ramach naszego projektu prowadzimy miesięczne ćwiczenia fotograficzne. W 2024 roku pracujemy nad światłem! Pierwszego dnia każdego miesiąca opublikujemy temat ćwiczenia z krótkim tutorialem. Będziecie mieli cały miesiąc na doskonalenie warsztatu w tym jednym zakresie. Jeżeli podzielicie się z nami Waszymi zdjęciami na naszej grupie na Facebooku, to wybrane opublikujemy tutaj na koniec miesiąca. Zdjęcia muszą być nowe, zrobione danego miesiąca, bo chodzi o ćwiczenia i motywację! 
Grupę na Facebooku możecie też traktować jako grupę ćwiczeń i wrzucać w ramach ćwiczeń, zaznaczając, że nie dajecie zgody na publikację.

 Ćwiczenia będą idealne zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych. Pamiętajcie też, że fotografia codzienności rodzinnej wcale nie musi oznaczać, że fotografujemy dzieci. Zapraszamy więc wszystkich zainteresowanych fotografią swojej rodziny!

Autor artykułu – Renata Plaice
Fotografie: Kasia Syguła http://zdjeciarka.com/  
i Renata Plaice https://www.instagram.com/renata_plaice_photographs/